Rywalizacja w piłce nożnej

Choć Wielka Brytania uważa piłkę nożną za swój sport narodowy, to archeolodzy doszukują się jej korzeni w meczach piłkarskich u starożytnych Majów. Ówczesne zasady gry nie są do końca znane. W efekcie musimy opierać się na szczątkach informacji, zachowanych ruinach i płaskorzeźbach. Wynika z nich, że rywalizujące drużyny odbijały kauczukową piłkę biodrami, którą musiały trafić w kamienny krąg umieszczony dość wysoko na murach otaczających boisko. Makabrycznie brzmi też informacja mówiąca o tym, że przegrana drużyna była składana w krwawej ofierze azteckim bogom.

Na szczęście mecze piłkarskie, jakie znamy obecnie, istotnie różnią się od rozgrywek na azteckich boiskach.

Droga do Mundialu 2022

Historia rywalizacji reprezentacji danych państw w piłce nożnej możemy rozpocząć w 1872 roku, kiedy to odbył się pierwszy towarzyski mecz piłkarski pomiędzy reprezentacjami Anglii i Szkocji. Mecz, zakończony bezbramkowym remisem, został rozegrany w Glasgow. Rok 1884 zapisał się w piłkarskiej historii pierwszym międzynarodowym turniejem. Piłka nożna była też dyscypliną pokazową podczas letnich igrzysk olimpijskich w roku 1900 i 1904. W 1904 roku powstała też FIFA, która zorganizowała swój pierwszy międzynarodowy turniej piłkarski. Na miejsce zawodów wybrano Szwajcarię, ale zawody zaplanowane na 1906 rok okazały się porażką. Tymczasem w 1908 roku piłka nożna stała się oficjalną dyscypliną igrzysk olimpijskich. Sześć lat później, w 1914 roku FIFA oficjalnie uznała turniej olimpijski w piłce nożnej za mistrzostwa świata amatorów. Rozgrywki miały miejsce podczas letnich igrzysk olimpijskich w 1920 roku..

Pierwsze Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej

W ciągu kilkunastu lat mecze piłkarskie rozgrywane podczas igrzysk olimpijskich stały się niezwykle popularne na tyle, że FIFA zdecydowała o zorganizowaniu własnego turnieju piłkarskiego. Decyzja zapadła podczas kongresu FIFA w 1928 roku. Na organizatora został wybrany Urugwaj, a turniej miał się odbyć w 1930 roku. Uczestnictwo w pierwszym turnieju piłkarskim było nie lada wyzwaniem na europejskich drużyn. Trzeba pamiętać, że w ówczesnym czasie podróż międzykontynentalna trwała około dwóch miesięcy, a podróżowano statkiem. W turnieju wzięło udział 13 reprezentacji – siedem z Ameryki Południowej, cztery z Europy i dwie z Ameryki Północnej. Zwycięzcą turnieju i pierwszym Mistrzem Świata w Piłce Nożnej został Urugwaj, pokonując w finałowym meczu Argentynę 4:2.

Piłka nożna „chwilowo” wypadła z igrzysk olimpijskich organizowanych w Los Angeles w 1932 roku. Główny powodem była niska popularność tego sportu w Stanach Zjednoczonych. Cieniem kładzie się też spór pomiędzy MKOl i FIFA co do statusu amatorów w rozgrywkach piłkarskich. Choć turniej piłki nożnej powrócił do programu igrzysk olimpijskich już w 1936 roku, to jednak nie cieszy się takim uznaniem jak mistrzostwa świata w piłce nożnej organizowane przez FIFA.

Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej po II Wojnie Światowej

II Wojna Światowa przerwała cykl rozgrywek i kolejny turniej odbył się dopiero w 1950 roku w Brazylii. W tym miejscu warto przypomnieć o zasadzie dotyczącej przyznawania prawa do prowadzenia rozgrywek. Ponieważ kontynentami, gdzie piłka nożna jest jednym z najbardziej popularnych sportów, są Europa i Ameryka Południowa, więc obowiązywała zasada naprzemiennego organizowana turniejów na tych kontynentach. Z uwagi na to, że rozgrywki roku 1934 i 1938 przeprowadzono w Europie, więc prawo do zorganizowania mistrzostw świata 1950 roku przyznano Brazylii. W latach od 1934 do 1978 w rozgrywkach finałowych mogło brać udział 16 reprezentacji. Liczbę tę zwiększono do 24 na Mundial, który odbył się w 1982 roku w Hiszpanii. Kolejna zmiana nastąpiła w 1998 roku, kiedy to w turnieju mogły wystartować 32 drużyny. Już od 2026 roku w turnieju mistrzostw świata w piłce nożnej zagra aż 48 drużyn.

Celem tych zmian jest popularyzacja piłki nożnej na świecie i dopuszczanie większej liczby reprezentacji do rozgrywek tak, aby przełamać dominację zespołów europejskich i południowo-amerykańskich.

Mundial 2022 w Katarze

Pierwsze Mistrzostwa Świata poza tymi kontynentami zostały zorganizowane w Azji. Organizację Mundialu 2002 powierzono Japonii i Korei Południowej. Wówczas też po raz pierwszy i jak na razie jedyny w historii organizację powierzono dwóm krajom. Również Afryka była gospodarzem piłkarskich mistrzostw świata. Mundial w 2010 roku odbył się w Republice Południowej Afryki. Choć tzw. Bliski Wschód nie jest kontynentem, to jednak organizacja turnieju z tamtej części świata jest ukłonem w kierunku krajów arabskich. Pomimo różnych kontrowersji związanych z organizacją Mistrzostw Świata w pierwszym kraju arabskim, zwłaszcza w zakresie praw człowieka, ich gospodarzem będzie trzymilionowy Katar. Same zaś mecze zostaną rozegrane na ośmiu stadionach:

1. stadionie Lusail Iconic
2. stadionie Bayt
3. stadionie Education City
4. stadionie Ahmed bin Ali
5. stadionie Ras Abu Aboud
6. stadionie Al Thumama
7. stadionie Khalifa International 
8. stadionie Al Janoub.

Wiadomo też, gdzie odbędą się Mistrzostwa Świata w roku 2026. Ich organizację powierzono aż trzem krajom: Stanom Zjednoczonym, Kanadzie i Meksykowi. Ten ostatni organizował turniej już dwukrotnie — w 1970 i 1986 roku, a Stany Zjednoczone w 1994 roku.

Puchar Świata FIFA

Ciekawe są losy statuetki wręczanej mistrzowskiej drużynie. Pierwszą statuetkę zaprojektował w 1928 roku francuski rzeźbiarz Abel Lafleur. Puchar był wykonany ze złota, mierzył 32 cm wysokości i ważył 3,8 kg. Wyglądem przypominał Nike, czyli grecką boginię zwycięstwa. Przetrwał II Wojnę Światową, skradziony i odnaleziony trafił w 1970 roku w ręce mistrzowskiej Brazylii. Ponieważ Brazylia tryumfowała po raz trzeci, więc — zgodnie z regulaminem FIFA — puchar trafił na stałe w ręce Brazylijskiej Federacji Piłki Nożnej. Niestety, ale puchar został ponownie skradziony w 1983 roku i nigdy nie został odnaleziony. Prawdopodobnie został przetopiony. Zastąpił go zaprojektowany w 1974 roku Puchar Świata FIFA. Nieco wyższy, bo mierzący 36 cm i zdecydowanie cięższy, bo ważący 6,2 kg puchar zaprojektował włoski rzeźbiarz Silvio Gazzaniga. Ponieważ puchar jest przechodni, więc reprezentacja, która go zdobyła w danym turnieju, musi go zwrócić, a w to miejsce otrzymuje pozłacaną replikę.